Nhà thờ Lớn Hà Nội
KTNĐ – Nằm ở trung tâm thành
phố, gần hồ Gươm, nhà thờ Lớn là công trình kiến trúc đặc sắc, là hình ảnh quen
thuộc đối với người dân Hà Nội và du khách. Đặc biệt, trong dịp Giáng sinh, nơi
đây trở thành điểm đến, nơi “hành hương” của đông đảo tín đồ Công giáo và giới
trẻ Hà Nội.
Có tên chính thức là Nhà thờ chính tòa Thánh Giuse, nhà thờ Lớn
Hà Nội là nhà thờ Chính tòa của Tổng
giáo phận Hà Nội, là một trong những công trình Thiên Chúa giáo được xây dựng sớm nhất tại đây và cũng là một trong những kiến trúc nhà thờ đẹp nhất thủ đô.
giáo phận Hà Nội, là một trong những công trình Thiên Chúa giáo được xây dựng sớm nhất tại đây và cũng là một trong những kiến trúc nhà thờ đẹp nhất thủ đô.
NỀN CŨ CHÙA BÁO THIÊN VÀ NHỮNG THĂNG TRẦM LỊCH SỬ
Khu đất xây dựng nhà thờ Lớn ngày nay vốn có một ngôi chùa tọa
lạc, đó là chùa Báo Thiên (tên đầy đủ là Sùng Khánh Báo Thiên Tự), ngôi chùa
nổi tiếng được coi là Quốc tự. Chùa Báo Thiên được dựng từ thời Lý, dưới triều
vua Lý Thánh Tông, vào năm 1057.
Ngôi chùa lớn, cổ kính, tráng lệ, nằm ở thôn Tiên Thị, huyện Thọ
Xương (xưa gọi là phường Báo Thiên), bên ngoài kinh thành Thăng Long. Suốt hai
triều Lý – Trần khoảng gần 400 năm, chùa Báo Thiên là ngôi Quốc tự nổi tiếng,
là trung tâm Phật giáo của kinh đô Đại Việt.
Đầu thế kỷ 15, trong thời thuộc Minh, chùa Báo Thiên bị giặc
Minh phá hủy nặng nề, nhiều bảo vật quý giá bị thất lạc, mất mát, hư hỏng.
Trong số đó có tháp Báo Thiên được coi là 1 trong An Nam tứ đại khí (4 bảo vật
của nước Nam).
Được phục dựng dưới thời nhà Lê, nhưng cuối thế kỷ 18 chùa lại
có trận hỏa hoạn lớn, nên các nhà sư di dời sang nơi khác. Ngôi chùa trở nên
hoang phế.
Năm 1873, sau sự kiện quân Pháp chiếm thành Hà Nội lần thứ nhất,
khu đất chùa Báo Thiên được người Pháp giao cho giám mục Puginier. Vị giám mục
này đã cho dựng tạm vài ngôi nhà gỗ để ở và làm việc trên nền cũ chùa. Năm 1882,
quân Pháp chiếm thành Hà Nội lần thứ hai.
Tới năm 1883, theo yêu cầu của thống sứ Bắc kỳ Raoul Bonnal,
kinh lược Bắc kỳ là tổng đốc Nguyễn Hữu Độ đã giao khu chùa cũ này cho giám mục
Puginier để kiến tạo công trình nhà thờ Chính tòa Hà Nội.
Nhà thờ được Giáo hội Công giáo cho xây dựng bằng gạch thay thế
cho kiến trúc cũ bằng gỗ trên nền chùa cũ, khoảng từ năm 1884 – 1886, trong bối
cảnh Hà Nội chuyển hình thái sang đô thị mới kiểu phương Tây. Nguồn vốn xây
dựng nhà thờ được huy động từ 2 đợt mở xổ số và các nguồn vận động khác.
Công trình khánh thành vào Giáng sinh năm 1887. Thời gian mới
hoàn thành, nơi đây còn hoang vắng. Phải tới năm 1890, phố Nhà Thờ mới được xây
dựng từ nhà thờ hướng thẳng ra hồ Gươm và nhà thờ mới có vị trí đắc địa, quan
trọng trong không gian đô thị.
NHÀ THỜ LỚN – MỘT TRONG NHỮNG KIẾN TRÚC NHÀ THỜ
ĐẸP NHẤT HÀ NỘI
Nhà thờ Chính tòa Thánh Giuse được thiết kế theo phong cách
Gothic châu Âu, chịu ảnh hưởng của công trình Nhà thờ Đức Bà Paris (Pháp).
Công trình có chiều dài 64,5m, rộng 20,5m và hai tháp chuông cao
31,5m, bố cục mặt đứng đăng đối, chia làm 3 phần. Hai bên là hai tháp chuông
cao vút lên, ở giữa là khối thấp hơn được kết thúc bằng đỉnh tường hình tam
giác với cây thánh giá tạo thành điểm nhấn.
Phần lớn các cửa đi và cửa sổ trên mặt đứng chính đều sử dụng
hình thức vòm cuốn nhọn Gothic điển hình. Riêng phần giữa có một cửa sổ tròn
hình hoa, bên trên cây thánh giá có một mặt đồng hồ cũng hình tròn.
Theo phân vị và hệ thống cửa trên mặt đứng thì hai khối tháp
chuông hai bên có chiều cao 5 tầng và khối giữa cao 3 tầng. Các trang trí cửa
sổ và cửa đi trên mặt đứng theo hình thức Gothic nhưng vừa phải, không quá cầu
kỳ, rườm rà.
Mặt bằng bố cục theo kiểu truyền thống, hình chữ nhật với phần
cuối hình bán nguyệt, chia làm ba phần theo chiều sâu từ lối vào: sảnh đón tiếp
phía trên có gác đàn (nơi dành cho ca đoàn và nhạc công), không gian dành cho
giáo dân hành lễ và cung thánh là nơi cử hành các thánh lễ.
Tuy mặt đứng được phân thành 3 nhịp song ở nội thất lại được
chia làm 5 nhịp, với nhịp giữa rộng hơn gấp đôi so với các nhịp biên. Vòm mái
trong nội thất cũng sử dụng hình thức vòm cuốn nhọn của kiến trúc Gothic.
Hai
hàng cửa sổ hai bên được thiết kế thành nhóm 3 cửa, cao ở giữa, thấp hai bên
tạo thành nhịp điệu liên hoàn.
Các cửa sổ đều sử dụng kính màu và nội dung là những bức tranh
thánh, mang ánh sáng tự nhiên vào trong nội thất với những sắc màu ảo diệu.
Đặc biệt, ngay trong lòng thánh đường có 3 ngôi mộ của 3 vị hồng
y nằm phía trên gần cung thánh. Đó là mộ của Hồng y Trịnh Như Khuê (nằm giữa),
Hồng y Phạm Đình Tụng và Hồng y Trịnh Văn Căn (nằm hai bên). Hai tháp chuông
nhà thờ có bộ chuông gồm 5 quả chuông, với 1 quả chuông boòng lớn và 4 quả nhỏ,
được kết nối với đồng hồ để báo khắc, báo giờ.
Trước nhà thờ có một quảng trường nhỏ với tượng Đức Mẹ, làm tăng
thêm giá trị cảnh quan cho công trình.
Về tổng thể, công trình mang phong cách kiến trúc Gothic châu
Âu, nhưng vẫn có sự kết hợp với kiến trúc bản địa, thể hiện ở hệ thống mái ngói
đất nung, cách trang trí nội thất đậm chất truyền thống Việt Nam.
Vì thế nó
chính là sản phẩm của sự giao lưu văn hóa Đông Tây hết sức đặc sắc.
Trải qua hơn 100 năm cùng những thăng trầm của thời gian và cả
chiến tranh, nhà thờ Lớn vẫn tồn tại và là một trung tâm hoạt động Công giáo
của thủ đô và các vùng phụ cận. Công trình được xem là kiến trúc nhà thờ tiêu
biểu và là một trong những nhà thờ Công giáo đẹp nhất của thủ đô và cả nước.
Nhà thờ Lớn Hà Nội (tên chính thức là Nhà thờ chính tòa Thánh
Giuse) là nhà thờ chính tòa của Tổng giáo phận Hà Nội.
Nhà thờ được thiết kế theo phong cách kiến trúc Gothic trung cổ
châu Âu, rất thịnh hành trong thế kỷ 12 và thời Phục Hưng ở châu Âu, làm theo
mẫu của nhà thờ Đức Bà Paris với những mái vòm uốn cong, rộng, hướng lên bầu trời.
Vật liệu xây dựng chính của nhà thờ là gạch đất nung, tường trát
bằng giấy bổi. Nhà thờ có chiều dài 64,5m, chiều rộng 20,5m và hai tháp chuông
cao 31,5m với những trụ đá to nặng bốn góc. Trên đỉnh là cây thánh giá bằng đá.
__._,_.___
